Prof. Dr. Esen A. ÖZKARAHAN
(1940 – 1999)
Veritabanı makine araştırmasının öncülerinden olan Prof. Dr. Esen ÖZKARAHAN, aynı zamanda Türkiye’de veritabanı sistemleri araştırmalarının da kurucusudur. Çalışmalarında veritabanı makinelerine yoğunlaşan ÖZKARAHAN, bu alana önemli katkılarda bulundu. RAP (Relational Associative Processor) veritabanı makinesindeki öncü çalışmalarıyla tanınmaktadır. 1980’lerin başında Intel Corporation’ın desteğiyle bir RAP veritabanı makinesinin prototipini oluşturmak için çalıştı. İlişkisel veritabanının donanımsal uygulamaları için tasarlanan RAP, tüm ilişkisel cebir işlemlerinin yanında daha sonraları ilişkisel veritabanlarında sorgu iyileştirmesi (optimizasyonu) konusunda çığır açıcı olarak kabul gören işlemleri de içeriyordu.
Prof. Dr. Esen ÖZKARAHAN, önemli veritabanı dergilerinde ve konferanslarında birçok makale yayımladı. Prentice-Hall Inc. tarafından 1990 ve 1997 yıllarında yayımlanan “Database Management: Concepts, Design, and Practice” kitabının yazarıdır.
ÖZKARAHAN, 1976 yılında Toronto Üniversitesinde doktora derecesini tamamladıktan sonra Orta Doğu Teknik Üniversitesine döndü. Burada ülkenin ilk veritabanı araştırma grubunu kurdu. 1981 yılına kadar birçok yüksek lisans ve doktora öğrencisine danışmanlık yaptı. Arizona Eyalet Üniversitesinde RAP prototipi oluşturmak üzere Amerika Birleşik Devletleri’ne gitti. 1988’de Pennsylvania Eyalet Üniversitesinde profesör olarak çalışmaya başladı. 1993’te Türkiye’ye döndü ve Dokuz Eylül Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümünü kurarak 1999’da aramızdan ayrılana dek bu bölümün bölüm başkanlığını yaptı.
Prof. Dr. M. Nadir YÜCEL
(1930 – 2019)
İTÜ Kontrol ve Bilgisayar Bölümü Bilgisayar Bilimleri Anabilim Dalı Başkanı
Prof. Dr. Nadir YÜCEL, 31 Temmuz 1930’da Haymana’da doğdu. Ankara Gazi Lisesinden mezun olduktan sonra İTÜ’ye girdi. 1953’te yurtdışı burs sınavını da kazanarak Elektronik Mühendisliği öğrenimi görmek üzere İngiltere’ye gönderildi. Liverpool Üniversitesinden B.Eng.(Hons.) derecesiyle mezun oldu. İngiltere ve Almanya’da çeşitli firmalarda staj yaptıktan sonra Türkiye’ye döndü.
Basın Yayın Genel Müdürlüğünde (şimdiki adıyla TRT’de) çalıştı. Askerlik görevini Genelkurmay İlmi İstişare Başkanlığında yaptı. 1958’de NATO’da araştırmacı olarak görev aldı ve yurtdışına gitti. Paris ve Lahey’de Shape Teknik Merkezi’nde çalıştı. Paris’te Prof. Jean Ville ile Paris Üniversitesinde doktora yaptı. 1968’de yurda dönerek İTÜ Elektronik Hesap Bilimleri Enstitüsünde çalışmaya başladı. Daha sonra Mühendislik Mimarlık Fakültesi ve Elektrik Elektronik Fakültesinde öğretim üyeliğine atandı.
1971-72’de Londra Üniversitesi “Institute of Computer Science”da “Senior Research Fellow” olarak bulundu. 1972’de “Elektronik Hesap Makinelerinde Sıralama Yöntemlerinin İncelenmesi” adlı teziyle Doçent unvanı aldı. 1978’de “Programlama Kontrol Yapıları Üzerine Bir İnceleme” başlıklı teziyle İTÜ’den Profesör unvanı aldı.
İTÜ Kontrol ve Bilgisayar Bölümü Bilgisayar Bilimleri Anabilim Dalı Başkanlığı yaptı. Yurtiçinde ve yurtdışında çeşitli toplantılara birçok bildiri sundu; İngilizce ve Fransızca yayınlarının yanı sıra beş kitabı yayımlandı. İTÜ dışında İstanbul Üniversitesi, Londra Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesinde dersler verdi. 1997’de İTÜ’den emekli olduktan sonra da lisansüstü programlarda ders vererek bölüme katkılarını sürdürdü. Prof. Dr. Nadir YÜCEL’i, 8 Ocak 2019’da yitirdik.
Prof. Dr. Yüksel UÇKAN
(1940 – 2018)
ODTÜ Hesap Merkezi (Bilgisayar Merkezi)* Kurucu Müdürü,
ODTÜ Elektronik Hesap Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi
Yüksel UÇKAN, 10 Mart 1940’da Mardin’de doğdu. ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümünü 1962’de bitirdi; aynı bölümde öğretim üyeliği görevini sürdürürken 1964’te ODTÜ Hesap Merkezinin (Bilgisayar Merkezinin) kuruluş çalışmalarında yer aldı. Merkezin kurucu müdürlüğünü üstlenen UÇKAN, 1967’ye dek Hesap Merkezi Yöneticisi olarak çalıştı. 1967’de Amerika Birleşik Devletleri’nde Illinois Üniversitesinde doktora çalışmalarına başladı.
Doktorasını tamamladıktan sonra yurda dönerek ODTÜ Elektronik Hesap Bilimleri Bölümünde (bugünkü adıyla ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü) öğretim üyesi olarak çalışmaya başladı. 1970’li yıllarda bir yandan bölümde dersler verirken diğer yandan çeşitli kamu kurumlarının bilişim sistemi geliştirme projelerinde görev aldı. Eylül 1980’de ODTÜ’den ayrılarak Amerika Birleşik Devletleri’ne yerleşti. Miami Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri ve Yazılım Mühendisliği Bölümünde profesör olarak dersler verdi. Bilgisayar bilimleri ve uygulamaları alanında birçok ders kitabı yazdı. 2014’te aynı üniversitede “Emeritus//Emarita Professor” oldu.
ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümünün ve ODTÜ Bilgi İşlem Daire Başkanlığının tarihinde ilk adım olarak nitelenen ODTÜ Hesap Merkezinin kurucu müdürlüğünü yapan Prof. Dr. Yüksel UÇKAN, 13 Aralık 2018’de aramızdan ayrıldı.
* ODTÜ Hesap Merkezinin kuruluş çalışmaları 1964’te başladı. 1965’te merkezde ilk bilgisayar sistemi kurularak işletime alındı. 1967’ye dek Hesap Merkezi adıyla anılan merkez, Temmuz 1967’de ODTÜ Elektronik Hesap Bilimleri Bölümünün kurulmasıyla bölümün laboratuvarı olarak işlev görmeye başladı ve adı ODTÜ Merkezi Hesaplama Laboratuvarı olarak değiştirildi. Merkezin adı daha sonra 1976’da ODTÜ Bilgisayar Merkezi oldu ve 1982’de ODTÜ Bilgi işlem Daire Başkanlığı kurulana dek bu adla çalışmalarını sürdürdü.